domingo, 29 de xaneiro de 2017

SI VIS PACEM, FELIX VIVES


A guerra é moi antiga e os anceios de paz na antiga Roma tras sufrir un século de cruentas batallas inspiran ao poeta Tibulo. O pobo romano  entón o que máis desexaba  era pasar a súa vida como un pacífico campesiño.

Quis fuit, horrendos primus qui protulit enses?
 ¿QUEN FOI O PRIMEIRO QUE EMPUÑOU AS HORRENDAS ARMAS?
                Quam ferus et vere ferreus ille fuit !
¡QUÉ CRUEL E INSENSIBLE FOI AQUEL¡
                Tum caedes hominum gener, tum proelia nata,
ENTÓN AS MATANZAS NACERON, ENTÓN NACERON AS BATALLAS
                tum brevior dirae mortis aperta via aperta est...
ENTÓN FOI ABERTO O CAMIÑO MÁIS BREVE DA TERRIBLE MORTE
               

                Divitis hoc vitium est, nec bella fuerunt,
A CULPA É DO PRECIADO OURO, NON HOUBO GUERRAS
                faginus astabat cum scyphus ante dapes
CANDO O VASO DE MADEIRA ESTABA DIANTE DOS ALIMENTOS.
                Non arces, non vallus erat, somnumque petebat
NON HABÍA FORTALEZAS, NIN EMPALIZADAS
                securus sparsas dux gregis inter oves.
E O PASTOR SOÑABA SEGURO ENTRE OVELLAS DISPERSAS.

                Tunc mihi vita foret, vulgi nec tristia nossem,
DAQUELA VIVIRÍA E NON COÑECERÍA AS FUNESTAS ARMAS
                arma nec audissem corde micante tubam
NIN ESCOITARÍA A TROMPETA CO SOBRECOLLIDO CORAZÓN.



                Nunc ad bella trahor, et iam quis forsitan hostis
AGORA SON ARRASTRADO Á GUERRA E XA QUIZAIS UN INIMIGO
                haesura in nostro tela gerit latere...
LEVA AS ARMAS QUE FERIRÁN O NOSO COSTADO.

                At nobis aerata, lares, depellite tela,...
MAIS, DEUSES PROTECTORES, LEVADE LONXE DE MIN AS ARMAS DE BRONCE
                Quis furor est atram bellis accersere mortem?
¿QUÉ TOLERÍA É A DE CHAMAR COAS GUERRAS Á NEGRA MORTE?
                Inminet et tacito clam venit illa pede.
ESTÁ SOBRE NÓS E ELA ACHÉGASE SIXILOSA CON PASO QUEDO

                Non seges est infra, non vinea culta, sed audax
ALÍ EMBAIXO NON HAI COLLEITAS, NIN VIÑAS CULTIVADAS,SENÓN
                Cerberus et Stygiae navia turpis aquae;
O FEROZ CANCERBERO E O BARQUEIRO NOXENTO DA LAGOA ESTIXIE
                illic percussisque genis ustoque capillo
ALÍ COAS FAZULAS GOLPEADAS E QUEIMADA A  CABELEIRA
                errat ad obscuruos pallida turba lacus...
VAGA CARA OS ESCUROS LAGOS UNHA PÁLIDA MOITEDUME ...

               
Pace bidens vomerque nitent- at tristia duri
COA PAZ  OS ARADOS E LEGÓNS BRILLAN, PERO A FERRUXE INVADE 
militis in tenebris occupat arma situs-...
AS FUNESTAS ARMAS DO INSENSIBLE  SOLDADO ...

At nobis, Pax alma, veni spicamque teneto,
VÉN A NÓS, PAZ FECUNDA, E TRAE CONTIGO O PAN,
perfluat et pomis candidus ante sinus.
 ENCHE TAMÉN CON FROITOS O TEU BRANCO SEO.


                                                                                                             Tibulo I, 10.

xoves, 26 de xaneiro de 2017

PERFECTUM INDICATIVUS, PRAESENS IMPERATIVUS

No seguinte vídeo interésanos hoxe os primeiros dous minutos dedicados ao tempo de PERFECTUM INDICATIVUS e ao repaso do PRAESENS IMPERATIVUS.  A segunda parte dedicada á tradución de oracións en latín farémola noutra ocasión:



O verbo en perfecto de indicativo presenta dúas singularidades: RAIZ e DESINENCIAS

I-RAIZ ou TEMA DE PERFECTUM: 
 Esta raíz aparece en cuarto lugar na enunciación dos verbos no dicionario:
amo,-as,-are, -avi:  Do verbo amare sería  amav-i (lembra que o -i é a desinencia)
habeo,-es,-ere, -ui: Do verbo habere sería habu-i.
dico,-is,-ere,dixi: Do verbo dicere sería dix-i.
facio,is-ere, feci: Do verbo facere sería fec-i
audio,-is,-ire, audivi: Do verbo audire sería audiv- i

Normalmente cada conxugación ten as súas preferencias para realizar as raíces ou temas de perfecto:

 1ª conxugación:  amav- (suma un -v ao tema de presente)

 2ª conxugación: habu-  (transforma o e do tema de presente nun -u)

 3ª dix-      (presenta diversas fórmulas unha delas é sumar -s así dic+s= dix-)
 3ª mixta fec- (cambio de vogal da raíz de presente  fac- fec-) 

 4ª  conxugación: audiv-  (suma un -v ao tema de presente)


II-TERMINATIONES PERFECTUM: 
Son desinencias exclusivas deste tempo de indicativo. Ao ser tan frecuente no uso son moi importantes, debemos aprendelas axiña:

- i
- isti
- it
- imus
- istis
- erunt (ere)

QUAESTIONES
- Realiza os perfectos de nato,as,are/  moneo, es-ere/capio, -is,-ere/ audio,-is-ire/.
-  Conxuga o Perfecto do verbo irregular: Sum, es, esse, fui.
- Como serán on Presente de Imperativo dos verbos: amo, -as,-are /venio, -is, -ire?

martes, 24 de xaneiro de 2017

IULIA ROMAE (IV)

IULA ROMAE (IV)

   Erant tenebras et Iulia, memorans suam matrem, canebat:

Quinque lupuli sunt lupae,
quinque lupuli tras motum scopae!
Quinque sunt, quinque habebat,
magis parvulo mamulam tenebat!

Quinque lupuli sunt lupae,
quinque lupuli tras motum scopae!
quinque sunt, quinque amabat,
nigros et albos omnes curabat!