mércores, 26 de outubro de 2022

DEFUNCTI (I)

 


Hoxe comezamos a clase coa tradución desta fermosa estela funeraria, aínda que moi dramática como di o dito latino:  MORS CERTA,  HORA INCERTA!

Unha lápida cristiá para traducir

Na lápida aparecen uns pavos que son símbolo da inmortalidade na iconografía cristiá. Ademais tes as letras gregas alfa e omega maiúsculas, a primeira e a última letra do alfabeto grego que nun contexto cristián significan que Cristo é o principio e a fin de todas as cousas: "Eu son o alfa e o omega, principio e fin de todas as cousas".

 

Abreviaturas:

M= menses; D= Dies

Nomes propios:

Agricius, -i: Agricio

Evonyma, -ae: Evonyma

Syrica, -ae: Syrica (nome que pode denotar a súa orixe siria, tal vez unha escrava liberada)

Vocabulario:

caritas, caritatis: amor, agarimo.

hic: adverbio, aquí

pax, pacis : paz

pono, -is, -ere, posui, positum: poñer, colocar

pro: prep. de ablativo, por

requiesco, -is, -ere, requievi, requietum: descansar

soror, sororis: irmá

titulus, .-i: inscrición

vivo, -is, -ere, vixi, victum: vivir

 

Cuestións:

- Que significan os símbolos que aparecen na lápida?

- Quen é o defunto? Cantos anos tiña?

- Quen son os que dedican a inscrición? Que relación teñen co defunto?

- Que expresións de orixe cristiá aparecen na inscrición?


 Sempre que se achegan estas datas de Defuntos lembro cousas como que aos nenos da Illa de Arousa lles resulta tan familiar pedir unha "esmoliña para os defuntiños que van alá" ou que existira de vello un costume funerario romano no que os mortos tenten dialogar eternemente cos vivos:

VIATOR, VIATOR:

QUOD TU ES, EGO FUI;
QUOD NUNC SUM, ET TU ERIS.
"

Para traducir esta estela: Debes usar distintos tempos do verbo SUM

nunc: adv agora

quod: (pronome relativo neutro) o que 

viator,- oris: camiñante.


Este costume chegou á Gallaecia porque nunha das estelas funerarias que consevamos no Museo Provincial de Lugo ataopamos esta inscrición:

UT, QUI LEGIS, DICAS:  "SIT TIBI TERRA LEVIS"

Para traducir esta estela:

dico,-is.-ere, dixi, dictum: dicir (segunda persoa presente de subxuntivo) 

lego, is, -ere, legi, lectum: ler (segunda persoa do presente indicativo)

levis, -e: adxec. leve, lixeiro

sit:  verbo sum terceira persoa singular do presente de suxuntivo .

terra, ae: terra

tibi: pronome persoal tu en dativo (para ti) 

ut: conx. para


martes, 18 de outubro de 2022

HABEMUS CASUS ET DECLINATIONES

 

Muralla romana de Lucus Augusti

Entramos no mundo da gramática latina (intra muros linguae latinae) para falar de CASOS e DECLINACIÓNS dous novos conceptos que debemos coñecer para saber latín. Consulta o seguinte enlace.

DOS CASOS ÁS DECLINACIÓNS 






luns, 10 de outubro de 2022

Para unha primeira proba de LATÍN


LINGUA: Proba de tradución

Un texto para traducir semellante aos traballados na aula

AVETE AMICI  AMICAEQUE!

GALLAECIA TERRA MIRABILIARUM EST

IMPERIUM ET LINGUA

FAMILIA ROMANA II

LÉXICO E GRAMÁTICA: Un vocabulario básico que usar e exercicios de concordancia.

EXERCITIA


CULTURA

LITTERAE

QUAE MATER LINGAUE LATINAE EST?

NUMERI ( contar do un ao vinte (cardinal e ordinal: unus,-a,-um/ primus, -a, -um)

ITALIA; TERRA LINGUA LATINA

LITERATURA

CATULUS ET CLODIA (I)

mércores, 5 de outubro de 2022

ITALIA, TERRA LINGUAE LATINAE

 

Liguas na antiga Italia

  Italia é unha terra na que conflúen na Antiguidade unha chea de linguas. Botalle un ollo para saber máis no seguinte enlace: NOMINA ET LINGUAE ANTIGUAE ITALIAE

FAMILIA ROMANA II

 


Qui Cornelius et Iulius sunt?

 

Interrogat Cornelius: Estne Davus servus tuus?

 

Suntne Delia et Syra ancillae tuae?

 

Iulius dicit:  Servi mei sunt Medus et Davus et ceteri multi.

 

Magister interrogat:  Estne Titulus libri tui "Lingua Latina "? 

Qui est titulus capituli primi?

Qui est titulus capituli secundi?

 

ANALIZA: SUXEITO, VBO, ATRIBUTO, C N e CC.

In familia mea servi  centum sunt.

 

Numerus servorum meorum centum est.

 

Magnus numerus servorum tuorum est!

 

 Delia et Syra et ceterae multae ancillae meae sunt.

 

Multae paginae et multa capitula in libro tuo sunt.

 

In pagina prima capituli secundi multa vocabula  nova sunt.

 

Numerus vocabulorum latinorum magnus est.

 


martes, 4 de outubro de 2022

FAMILI A ROMANA (I)

 


QUAESTIONES:
Estne  Medus filius Iulii?
Iulius _______ servorum et _____ liberorum est.
Estne Delia filiae Aemiliae?
Cuius ancilla est Syra?
Cuius Medus et Davus servi sunt?
Quot liberi in familia Iulii sunt?
Quot filiae et quot filii?
Quot servi in familia sunt?
In familia Iulii ______ servi, _______ liberi sunt.
Iulius domin-__ mult-_____ serv-_____ est.
Numerus liber-_____ est tres.
In familia Iuli-_ magn-_ numer-_ serv-___ et pauc-_ numer-_ liber-___ est.
In familia Iuli-_ mult-_ serv-_ Graec-_ et mult-__ ancill-__ Graec-__ sunt.
In Graecia et in Italia magn-__ numer-__ oppid-_____ sunt.
Sparta, Delphi Tusculumque tria oppid-__ sunt, duo oppid-_ Graec-_ et unum oppid-__ Roman-_.
Suntne magni fluvii in Africa?
Suntne magnae insulae in Graecia? 

luns, 3 de outubro de 2022

EXERCITIA I

 LEGETE RECTE:

bellum, puellae, populusque, aurum dicit, amicitia, laetitia, pulcher, servus, fugiunt, philosophus, gymnasium, chorum, cena, occidit, quorum, charta, Germania, atque, facilis,civis, gero,  Cicero, Caesar, quis, quid, ubi, quibus, cur, quomodo, quando.






CURA PAREM: ( numerus cum littera)
I- Britannia Europae insula est                         A- A terra é redonda.
II- Historia magistra vitae est.                          B- Britania é unha illa de Europa.
III-Caecilia in Hispania est.                             C- O cabalo do señor é grande.
IV-Terra rotunda est.                                        D- A historia é a mestra da vida.
V- Equus domini est magnus.                          E- Cecilia está en Hispania.

COMPLETE!:
 Hispania ______non est /   Pueri  non ______ sunt    (bonae, altus, insula, magni, bonus)
Marcus ________ vir est. /  Discipuli ______ amici sunt.  (boni, magni, laetus, laeta, equus)

 Ego puella laeta____ / Tu meus amicus ___/ Puer parvus non____ (es, sum, est, sumus)
 Ego et tu laeti _____/Tu et amica tua laeti ____/Claudia et Antonius amici ___ (estis, sunt, sumus)


MUTATE  VERBA SINGULARIA/ PLURALIA
sum____/  puella______/puer_____/provincia__________/ amicus__________/  oppidum________

ET PLURALIA/SINGULARIA:
estis_____/ insulae_______/ boni_______/ fluvii________/ templa________ sumus_____ sunt____


VERBA CONTRARIA:
magnus________/   inimicus__________/ bona________/  Ave!_______!

 QUID VERBUM INTRUSUM EST?
a. puella, bona, parva, alta, laeta
b. ego, nos, vos, est, tu.ille, illa.
c. Gallaicus, romanus, graecus, pater, altus.
d. estis, es, sum, ego, sumus.
e. villae, pueri, puellae, pulchra, insulae.

UBI ERROR EST? CORRIGITE ERRORES!
Pueri amicus est.
Puellae altus sum
Iulia non foedus est, sed puella pulchra est.
Claudia et Antonius parvae sunt.
Nos Marcus et Claudius gallaicus sunt.
Fluvii  Nilus parvi non est, sed magnae sunt.

TRADUCITE:
 Claudia e Xulia son boas amigas, pero Marcos e Antonio son inimigos.


VOCABULA:
Substantiva nomina:                               Adiectiva nomina:
                                                                M    F   N
amica/ amicus                                        altus,-a, -um
fluvius                                                    bonus, -a, -um
Gallaecia                                                foedus, -a,-um
Hispania                                                 gallaicus, -a, -um
insula                                                      greacus,-a,-um
oppidum                                                 inimicus,-a,-um
pater                                                        laetus,-a-um
provincia                                                magnus,-a,-um
puella                                                     meus, -a, - um
puer                                                        parvus,-a,-um
templum                                                pulcher,-ra, -rum
villa                                                       romanus,-a, -um
vir                                                          tuus, -a,-um

Verba invariabilia:                                 Pronomina:
Sed (conx.):                                         Ego
et/-que (conx.)                                     Ille,-a
Non (adv.)                                           nos
Ubi (adv.)                                             tu
quoque (adv.)                                       vos