mércores, 27 de setembro de 2023

LITTERAE ET NUMERI

 LITTERAE:


Imos coñecer a orixe do alfabeto latino que deriva do grego a través do etrusco e explicar logo como se len as distintas letras e algunhas regras importantes de pronunciación do latín clásico.


Finalmente, imos ver como evolucionou o alfabeto latino ata os nosos días:


NUMERI:

 Os dedos da man, como moitos de nós fixemos de pequenos, serviron aos romanos para estilizalos e dar lugar aos famosos números I, II, III e tamén IIII que normalmente escribían así e non tanto IV.

 

A man aberta (catro dedos unidos e o pulgar separado) disque dá lugar ao cinco: V. 

Os números restantes proceden de letras do alfabeto grego que os romanos non usaban. O número 10= X procede da letra grega "khi" son que non había en latín. 

A letra grega Ψ"psi" foise volvendo angulosa e perdeu o trazo esquerdo ata aparecer como L= 50.

O Θ"theta" grego foise abrindo e perdendo o guión central ata seren C = 100.

O D = 500 deriva da metade da letra Φ"phi" que se foi abrindo ata chegar a seren un M = 1000.

 COMEZAR A CONTAR 

 ITALIA ANTIQUA

IMPERIUM ET LINGUA

Amisimus Romam, amisimus regnum atque dominatum; tametsi non nostra sed temporum culpa; verum tamen per hunc splendidiorem (litterarum) dominatum in magna adhuc  orbis parte regnamus. Nostra est Italia, nostra Galia, nostra Hispania, Germania, Pannonia, Dalmatia, Illyricum, multaeque aliae nationes. Ibi namque Romanum imperium est ubicumque Romana lingua dominatur.

Lorenzo Valla (1407-1457) Elegentiarum libri VI

Perdemos  Roma, perdemos o poder e máis o imperio, pero non por culpa nosa, senón das circunstancias; aínda así reinamos na maior parte do mundo grazas a este máis ilustre imperio (das letras). Nosa é Italia, nosa a Galia, nosas a Hispania, a Xermania, a Pannonia, Dalmacia, o Ilírico e moitos outros pobos. Porque o imperio romano está alí onde domine a lingua de Roma.



luns, 25 de setembro de 2023

CULTURA: O LATÍN E ALFABETO LATINO

 

RESUMITE: 

Resume en galego os contidos  dos distintos apartados ou títulos que se comentan neste vídeo:

- QUE É O LATÍN?

- TIPOS DE LATÍN

- A EXPANSIÓN DO LATÍN

- AS LINGUAS ROMANCES

- OS ROMANOS E OS GREGOS

Detente logo: Copia e comenta a seguinte cita do poeta  Horacio que aparece traducida no vídeo:

              Graecia capta ferum victorem cepit et artes intulit in agresti Latio.

- ROMA E MUNDO MODERNO

- O LATÍN E O CASTELÁN  

Cres que podemos afirmar o que se di da súa relación, pero en lugar do castelán sobre o galego? 

- O COÑECEMENTO DO LATÍN, PARA QUE SERVE?


QUE DIFERENZAS HAI ENTRE O NOSO ALFABETO E O DO LATÍN?


mércores, 20 de setembro de 2023

UBI EST....?

 



QUAESTIONES:

 

Estne Italia in Africa?

Ubi Roma est?

Nilus fluvius est. Rhenus _________ est.

Rhenus et Danuvius _________  in Germania sunt.

Tiberis__________ in Italia est.

Roma quoque __ ________ est.

 

Estne Nilus fluvius parvus?

Nilus et Rhenus fluvii parvi non sunt, sed _______ _______ sunt.

Danubius _______ fluvius ________ est.

Britannia insula parva non est, sed insula ______ est.

Sicilia et Sardina non ________ ________ sed _________ _________ sunt.

 

Suntne multae insulae in Graecia?

Num oppidum in oceano?

Brundisium quid est?

Tusculum oppidum _________ non est, sed oppidum ________ est.

Suntne Brundisium et Tusculum in Hispania?

In Italia et In Graecia _______ oppida sunt.

In Arabia non multi, sed ________ fluvii sunt et _________ oppida.

Creta quid est?

Num Sparta insula est?

In imperio romano multae provinciae sunt. Estne imperium Romanum parvum?

 

ATTENDITE:

        sing.      plur.

         est   /    sunt

 F:   insula  / insulae (illa/ illas)

 M: fluvius/  fluvii (río/ ríos)

 N:  oppidum/ oppida (cidade/cidades)


luns, 11 de setembro de 2023

SPECULUM HUMANITATIS

 


SPECULUM HUMANITATIS

Vita theatrum est, quod experimenta non permittit, 

ergo cantate, clamate, saltate, ridete et vivite cum vehementia

ante cortinam claudit et fabula sine plausu terminatur. 

                                                                          Charles Chaplin 


 Servirá como LIMIAR do curso esta cita de Chaplin. 

Comezamos o curso procurando un lema que nos permita marcar un itinerario a seguir.

QUAESTIONES: 

1- Intenta traducir o lema e o texto de Chaplin ao galego.

2- Fíxate na palabra fabula. De qu eraíz cres que procede?  como podemos traducila se estamos nun contexto teatral: 

3- Descubre no lema e no texto da cita as metáforas que hai.

4- Atopa logo nese mesmo texto o eco de dous tópicos literarios (que se enuncian en latín) relacionables entre si e moi coñecidos. 

5- Sabías que en LUCUS AUGUSTI están buscando os restos dun teatro romano?


Posible ubicación do Anfiteatro de Lucus Augusti , pero onde está o seu teatro?

FABULARE: 

SALVE, AVE aut AVETE et VALE aut VALETE

- Ola: Salve, ave (singularis) aut avete (pluralis)

- Adeus: vale (singularis) aut  valete (pluralis)

-        Por favor: quaeso

-        Douche as grazas: gratias tibi ago

-        De nada: nihil est

-        Si: ita, certe

-        Non: non

-        Ben, de acordo: bene

-        Como estás/ estades?: Quomodo vales / valetis?

-        Estou ben/mal:  Ego sum bene / male

-        Estamos moi  ben / fatal: Nos sumus optime/ pessime

 

QUID NOMEN TIBI EST?

•      Como te chamas?: quid nomen tibi est?

•      O meu nome é…: mihi nomen est…

•      Onde vives?: Ubi tu habitas?

•      Vivo en …: Ego in villā Marini habito

•      Onde estudas?: Ubi tu studes?

•      Estudo en …: Ego in Santo Narciso studeo

•      O meu mestre/a é…: Meus magister/ mea magistra est

•      Eu son alumno/a: Ego discipulus/ discipula sum.

•      Nós somos alumnos/as: Nos discipuli / discipulae sumus

•      Eu son un mozo/ moza:  Ego sum puer/puella

•      Nós somos mozos/ mozas: Nos pueri / puellae sumus

•      Ti es o meu amigo / a miña amiga: Tu meus amicus/  mea amica  es

•      Vos sodes meus amigos: Vos mei amici / meae amicae estis


TRADUCITE: 
Avete, alumni et alumnae linguae latinae. 
Ego Hector vester magister linguae latinae sum.
Hodie prima aula linguae latina incipit.


PRIMA LECTIO LINGUAE LATINAE  

GALLAECIA NOSTRA TERRA EST.

Gallaecia in Eurōpā est. Lusitania in Eurōpā est. Gallaecia in nostrā paeninsulā est. Lusitania quoque in nostrā paeninsulā est.

Gallaecia et Lusitania provinciae romanae sunt. Lusitania et Gallaecia in nostrā paeninsulā sunt. Baetica quoque in nostrā paeninsulā est.

 Post legere, responde quaestiones:

- Quae est nostra terra?__________________________

- Gallaecia et Lusitania ubi sunt?_____________________________________

-  Num Gallaecia in Italiā est?  _______________________________________

- Suntne Baetica et Lusitania in nostrā paeninsulā? ________________________________

- Quae sunt Gallaecia et Lusitania? _______________________________________


CULTURA: QUAE MATER LINGUAE LATINAE EST ?