REPASO GRAMATICAL E ADXECTIVOS da 1ª e 2ª declinación

 Imos realizar un repaso gramatical para poder logo seguir avanzando con todo isto sabido e practicado:

1ª DECLINATIO

2ª DECLINATIO

VERBA: Praesens et imperfectus 

ADIECTIVUS 

SECUNDA DECLINATIO

 

EXERCITIA: DOMUS, VILLA ET INSULA

MAGISTRA ET DISCIPULAE (et II):

 

TRADUCITE (Hoxe ou mañá, despois de analizar e traducir as seguintes oracións, enviádemas estas e as realizadas para o luns  que aparecen máis abaixo por correo electrónico).

 Lucretia nomen magistrae est. 

Discipulae magnam amicitiam magistrae habent.

Discipulae Romae gloriam poetarum amant.

Poetae romani memoriam magnarum victoriarum Graeciae cantant.

Lucretia vitam feminarum honestarum suis discipulis narrabat.

Propter suam diligentiam magistra discipulas laudat.

VOCABULA

amicitia,-ae(f): amizade

amo,-as,-are: amar

canto,-as,-are: cantar

diligentia, -ae(f) actividade, interese

discipula,-ae(f): alumna

femina-ae(f): muller

Graecia,-ae(f): Grecia.

habeo,-ae.-ere: ter

honestus,-a,-um: honesto

laudo,-as,-are:  louvar, gabar, eloxiar.

Lucretia,-ae(f): Lucrecia

magnus,-a,-um: grande

magistra,-ae(f): mestra

memoria,-ae(f): memoria

narro,-as,-are: narrar

nomen,-inis(n): nome

poeta,-ae(M): poeta

propter (preposición de acusativo)  a causa da

Roma,-ae(f): Roma

romanus, -a, -um: romano

suus,-a,um: (posesivo) seu, súa...

victoria,-ae(f): vitoria

vita,-ae(f): vida

MAGISTRA ET DISCIPULAE (I)

 TRADUCITE (Procurade facer a análise de cada oración coa axuda do declinator antes de traducir)

Magistrae scholarum  historiam carae Gallaeciae legunt

Gallaecia multas et magnas silvas habet.

Nauta lunam et stellas amat et  poetae fabulas recitant.

Poetae gloriam Gallaeciae cantant.

Gallaecia multas et magnas fabulas habet.

Matronae dicunt: Magistra, narra historiam Gallaeciae puellis.

Matrona dicit:  Discipulae, amate et obtemperate vestrae magistrae.

Puellae sapientiam magistrae laudant.

VOCABULA

amo, -as-are: amar

canto.-as,-are: cantar

carus,-a,-um: querida

dico,-si,-ere: dicir

discipula, -ae (f): alumna

Gallaecia, -ae (f): Galicia

fabula,-ae (f): fábula, conto, lenda

gloria,-ae (f): gloria

habeo,-es-ere: ter

historia,-ae (f): historia

laudo,-as,-are: louvar

lego,-is,-ere: ler

luna,-ae(f) lúa

magistra,ae (f): mestra

magnus-a-um: grande.

matrona,-ae (f) muller casada

multus,-a,-um: moito

narro,-as,-are: narrar, contar.

nauta-ae (m). mariñeiro

obtempero,-as,-are: obedecer

poeta,-ae(m): poeta

puella,-ae(f) meniña, moza.

sapientia,-ae (f): sabedoría, intelixencia

schola, -ae (f): escola

silva,-ae(f): fraga, bosque

stella,-ae(f): estrela

recito,-as,-are: recitar

vester,-tra,-trum (posesivo): voso

IANUARIUS

Aproveitando o cambio do ano imos comezar a analizar os meses e o cómputo do tempo en Roma ata entender o complexo mecanismo do calendario que herdamos dos romanos. O primeiro paso será coñecer o deus plenamente romano (non ten nada de grego)  que dá nome a o mes no que estamos: Xaneiro. 

O deus Ianus,  é o deus das portas, das dúas caras para os romanos deus do principio e do fin. Aínda que o mes de xaneiro inicialmente non era o primeiro do calendario como xa estudaremos no mes de marzo.

Investiguemos que ritos estaban asociados a este deus Ianus do comezo e do fin, é dicir Ianus Patusius (o que abre) e Ianus Clausius (o que pecha). Se cadra nós, se observas a representación da fotografía, deberiamos colocalos ao revés tendo en conta que na actualidade o primeiro debería representar o ano vello e outro o aninovo. Pero lembra que xaneiro foi durante moito tempo para os romanos o mes undécimo do calendario, polo que estaría ben o rostro do deus máis novo primeiro e logo a cara máis vella.

INVESTIGATIO: Que rituais se realizaban arredor deste deus romano Ianus?

Que relación garda co símbolo 

Este símbolo logo será utilizado polo Cristianismo. Por exemplo aparece como primeiro símbolo cristián conservado en Gallaecia no século Iv despois de Cristo no Crismón de Quiroga

QUAESTIONES: Como estamos falando do tempo imos volver a vista cara atrás para repasar algo de gramática, relacionado co que vimos a semana pasada (as raíces dos verbos) e á vez aprender algo novo o tempo de PERFECTUM INDICATIVUS

VERBA: CONIUGATIONES, PRAESENS ET IMPERFECTUS INDICATIVUS

 Hoxe coñecer as 4 conxugacións do latín.  Partiremos de lembrar cales son os temas ou raíces regulares e aprenderemos os presentes e os imperfectos de Indicativo para as distintas conxugacións. 

 

CONIUGATIONES:

 Imos comezar coas 4 conxugacións do verbos en latín. Fíxate nas raíces como rematan:

1ª  verbos con raíz en -A: AMA-

2ª verbos con raíz en -E: MONE-

3ª verbos con raíz en Consonante: DIC-

4ª verbos con raíz en -I: AUDI-

*Existe tamén unha conxugación denominada 3ª mixta (porque é coma unha mestura entre a 3ª e a 4ª )

CAPIO, -IS,-ERE que presenta na raíz un "i" como na 4ª, pero como é un "i" breve, algunha vez converte o i nun "e" (por exemplo no infinitivo (cape-re).

 

COMO IDENTIFICAR AS RAÍCES E AS CONXUGACIÓNS:

THEMAS

As raíces (ou temas) dos verbos podemos deducilas da súa enunciación.  Nos dicionarios de latín os verbos enúncianse así:

1ª amo,-as,-are, amavi, amatum, do que deducimos 3 temas ou raíces: ama-, amav-, amat-.

2ª moneo,-es,-ere,monui, monitum, do que deducimos 3 temas: mone-, monu-, monit-.

3ª dico, -is, -ere, dixi,dictum, do que deducimos 3 temas: dic-, dix-, dict-.

4ª audio,-is,-ire, audivi,auditum, do que deducimos 3 temas: audi-, audiv-, audit-.

 

* Fíxate que para a enunciación  usamos habitualmente 5 formas:  A 1ª e a 2ª persoas do singular do Presente de Indicativo (amo, amas), o infinitivo (amare), a primeira persoa do Perfecto de Indicativo (amavi) e a denominada supino, algo que deriva do participio (amatum). 

TERMINATIONES PERSONALES: 

As desinencias  son algo que xa vimos usando para traducir dun xeito inconsciente.  Lembra que é mellor memorizalas:

             SING.         PLURAL

1ª pers.  -o/-m            -mus

2ª  pers.   -s                 -tis

3ª  pers.   -t                  -nt

PRAESENS  ET IMPERFECTUS (INDICATIVUS)

  Nos seguintes vídeos veremos como se realizan as conxugacións dos verbos regulares destes dous tempos. Logo, tras velos atentamente deberedes realizar as actividades que se indican máis abaixo.

PRAESENS INDICATIVUS

IMPERFECTUS INDICATIVUS

QUAESTIONES:

1-Observa o seguinte cadro coa análise morfolóxica dos presentes da terceira e cuarta conxugación. 

Logo realiza un cadro semellante para os seguintes verbos. Indica antes a que conxugación pertencen: 

Intro,-as, -are.

Habeo,-es, -ere.

Lego,-is, -ere.

Venio,-is, -ire.

2- Observa agora estes cadros cos imperfectos de indicativo:

Conxuga a seguir os seguintes verbos en Imperfecto de indicativo, fíxate ben nas raíces para podelo facer ben, xa sabes que nalgunhas ocasións hai que utilizar vogais de unión  (para este tempo a vogal é un -e-).

Intro,-as, -are.

Habeo,-es, -ere.

Dico,-is, -ere.

Venio,-is, -ire.

3-Lembra que ademais de verbos regulares vai a haber irregulares como o verbo sum (ser, estar): Como era o presente de indicativo deste verbo? Como será o imperfecto se a primeira persoa é : era-m?

De cara a 2ª declinación (II)

 

Davus, qui dominum suum non videt, Medum interrogat: "Qui est, Mede?"

Servus dominum salutat: "Salve, domine!

Dominus servum saludat: " Salve, serve. Tace et audi! In sacculo meo  tantum decem nummi sunt.

Ubi ceteri nummi mei sunt?

Davus respondet: "Pecunia tua hic non est. Interroga Medum!.

Medus Davum accusat: " Pecunia Iulii in sacculo Davi est. Davus pecuniam Iulii habet,"

Davus sacculum suum in mensa ponit. In sacculo Davi nulli nummi sunt. Sacculus eius vacuus est.

Sume sacculum tuum et discede, bone serve!

Medus quoque discedit. Medus discedit, quia ille pecumiam domini in sacculo suo habet.

Iulius Medum vocat: "Mede, veni, improbe serve!

Aemilia dixit: "Medus non venti quia is  in sacculo suo  pecuniam tuam habet !

 Eius sacculus vacuus non est!

De cara á 2ª declinación (I)

 

Post videre,  traducite: 

Iulius pecuniam in sacculo habet!

Quot nummi in sacculo Iulii sunt?

Numerus nummorum non est_______ sed _______ tantum.

Ubi sunt ceteri nummi? Servi mei ubi sunt?

Unus servus tantum adest, sed  Davus ceterique servi absunt! 

Medus Davum vocat: "Dave!" Sed Davus Medum non audit, neque venit.

Iam duo servi adsunt.