domingo, 26 de xaneiro de 2025

REA SILVIA, RÓMULO E REMO

 

Sabías que as orixes de Roma poden contarse como resultado dunha violación. Esta será unha das cuestións que terás que investigar. 

A fuxida de Troia, Creúsa con Eneas, cargando
con Anquises, seu pai, e Iulo  Ascanio, o meniño.

A viaxe e aventuras de Eneas e os troianos polo Mediterráneo narrada na Eneida de Virxilio. 

O suicidio de Dido de Cartago por amor a Eneas,
tras zarpar esta cara a Italia.
Eneas e Lavinia  

Xa coñecemos a historia de Eneas que narrou Virxilio na Eneida, agora toca coñecer como se chega desde o desembarco do troiano Eneas  co seu fillo Iulo Ascanio nas terras do Lacio ata a fundación de Roma.  

O lugar central da península de Italia onde debes situar os sucesos e todas estas lendas.


AS MULLERES NO NACEMENTO DE ROMA. 
Como llo contaríamos dun xeito orixinal ás compañeiras e compañeiros?

 I- O punto de partida serán as tres mulleres de Eneas e os manexos da deusa Venus para que o seu fillo chegue a Italia: Creúsa, Dido e Lavinia. Relata estes feitos brevemente sen deixar atrás detalles importantes ou dito doutro xeito responde a estas tres preguntas:  De quen era fillo Eneas?  De quen era fillo Iulo Ascanio? Que pintan as outras mulleres nesta historia?

O deus Marte visita a Rea Silvia sacerdotisa Vestal

II- Fundada Alba Longa por Iulo Ascanio tempo despois outra muller, nai de Rómulo e Remo, Rea Silvia merece tamén unha interesante e contundente reflexión, podes facelo respondendo a estas catro preguntas:  De quen era filla? Que lle ocorre ao seu pai? Que significaba e por que acaba sendo unha sacerdotisa vestal? Que lle ocorre sendo xa unha sacerdotisa vestal? 

Rómulo e Remo mamando da loba Luperca. 


O pastor Faústulo descobre aos xemelgos ao pé do Río Tíber.


III- Logo virá a cuestión da famosa loba, que hai quen di que era realmente unha muller denominada "lupa", si para algúns unha prostituta. As nais adoptivas de Rómulo e Remo precisan unha pequena investigación: O nome de Lupa ou Luperca e o de Larentia a muller do pastor Faústulo, son poucas veces citadas.

IV- O nome dos ríos en latín é masculino e o das cidades feminino. Outra reflexión en paralelo que hai que realizar é o nome e a personalidade masculina do río Tiber, (hai quen afirma que o nome orixinario, máis primitivo do río era Álbula, que parece feminino, investiga porque se lle cambiou o nome). Logo o nome polo que coñece todo o mundo a este río, Tiber, puidera ter algo que ver co propio nome da cidade que nace a súa beira, Roma (os nomes de cidades son normalmente femininos), xa que a palabra etrusca "rumón" significa río.

As colinas de Roma habitadas por distintas tribos de pastores.

V- Rómulo e Remo serán criados como pastores entre colinas naquel espazo onde logo fundarán Roma. Pero que deben realizar antes en Alba Longa? Cal dos dous será o primeiro rei de Roma? O novo rei realiza un ritual, o da Roma Quadrata no Monte Palatino. Será entón cando de novo as mulleres resultan esenciais nesta historia e volve a aflorar a violencia masculina. Roma naceu cun problema de seu, esta nova cidade non terá futuro a non ser que...?  Relata este capítulo con especial atención a dúas mulleres: Tarpeia e Hersila.

O rapto das Sabinas

A morte de Tarpeia

Unha das accións pacifistas protagonizadas por mulleres da Antigüidade, a das Sabinas. 

VI- Como ben sabemos os mitos son en boa medida ficción, non hai máis que ver o protagonismo marcadamente machista destas lendas da fundación. Pero que hai de real no que nos contan. Como foi o nacemento da Roma segundo a historia e a arqueoloxía?
Alba Longa a capital do Lacio vai ser vencida e será Roma a capital deste territorio central de Italia. O terrible asasinato de Camila, que quedará impune, enmárcase nesta parte da historia da monarquía romana.   

Asasinato de Camila no 667 a. C. por parte de Horacio. 

VII- Como xa dixemos a fundación de Roma podemos contala a partir dunha violación, pero tamén hai unha violación nas lendas que narran o último capítulo da monarquía en Roma.   Contan que Roma tivo sete reis homes (procura unha listaxe dos reis de Roma) e que se funda sobre sete colinas, pero será unha muller a que remate coa monarquía romana daquela en mans dunha das súas tribos fundadoras, os etruscos! Como se chama esta muller que pasou e como responderon os romanos ao sucedido? Realata coas túas palabras estes sucesos.
 A violación de Lucrecia por parte do fillo do rei etrusco, Traquinio, o Soberbio.

Levantamento dos romanos contra os etruscos pola morte de Lucrecia que provocará a caída da monarquía romana e o comezo dun novo sistema de goberno para Roma, o da República. 

domingo, 12 de xaneiro de 2025

martes, 7 de xaneiro de 2025

IANUARIUS ET PRIMUS LABOR ANNI

XANEIRO 

PERFECTO

AENEAS

Comezamos forte: tres tarefas:

1º- Investigar sobre Ianuarius, o nome do mes.

2º- Aprender o tempo de perfecto dos verbos en latín 

3º Analizar e traducir un texto que nos quedara pendente o ano pasado. 



domingo, 15 de decembro de 2024

MENSIS DECEM

 


Xa sabes que os problemas do calendario teñen a súa orixe na diferenza existente entre o ano solar (365 d. 5 h. 48´ 46 ´´) e o ano lunar  (354 d. 8 h. 48´).

Os exipcios seguían o calendario solar. Os musulmáns o lunar. Os gregos usaban un calendario lunisolar, é dicir, un ano lunar de 354 días , pero adaptado ao sol engadindo un mes 13 º para agardaren polo sol que se engadía a cada catro anos e deu orixe ás Olimpíadas.

Sabías que o ano romano comezaba en  marzo?

Inicialmente os romanos tiñan un calendario lunar que comezaba en marzo, coa primavera, como podemos demostrar observando os nomes do derradeiro mes do noso calendario: DECEMBRO = DECEMBER en latín que significa o décimo mes.

Que significará November?  Logo que cres que significa October et September?

Claro teñen moito que ver cos números romanos novem, octo et septem. E aínda poderíamos engadir o nome de Sextilis e Quintilis. Sabes a que meses pertencían estes nomes?

Disque os romanos contaban que fora o antigo rei de Roma, Numa Pompilio, herdeiro de Rómulo, o que engadiría aos dez meses outros dous, pero non hai certeza deste feito. O caso é que o cambio de comezo do ano sería institucionalizado polos romanos algúns séculos despois, pero isto é xa outra historia.

 

O mes do solsticio. A verba solsticio está composta de dúas latinas : Sol (o astro solar)  e o verbo sístere "permanecer quedo, parado"  Cada un dos dous instantes do ano en que o Sol deixa de apartarse do ecuador celeste e comeza de novo a aproximarse, e que coincide un co comezo do verán e outro co comezo do inverno.

SOLIS INVICTUS

Imos entrar no Solsticio: “Sol – stitium” (de sol, un substantivo, e o verbo sto: "estar quedo, deterse": Sol estático, detido) que tivo de vello varias interpretacións de corte mitolóxico-relixiosas.


A festa dos Romanos estaba dedicada ao SOL INVICTUS que logo sería asumida e modificada polo do nacemento de Cristo, NATALIS,  o NADAL, cando o Cristianismo foi relixión oficial, aínda así o Calendario medieval cargado de vellos elementos mitolóxico-relixiosos doutras culturas indoeuropeas fará pervivir curiosos ritos que chegaron aos nosos días de distintas formas.

 Reparemos logo na transcendencia desta data especialmente para esta parte Europea e Mediterránea do conxunto do planeta do ciclo das Trece Lúas...

 

FANUM VERSUS TEMPLUM

Na antigüidade había dous lugares sagrados, espazos especiais para comunicarse coas divinidades:

 O primeiro era o fanum, un lugar sen construción, un espazo natural máxico onde se manifesta a divindade (árbore, fonte ou rocha) . Polo que debemos interpretar que ao mellor o culto ás árbores sería antes o culto nas árbores! Entendemos que alí onde se manifestaban os deuses, deixábanse as ofrendas para lograr un voto ou petición a cambio.

O segundo lugar (e posiblemente posterior) foi o templum, que era  xa unha edificación feita polos humanos para un deus; por iso moitos templos teñen árbores, fontes ou rochas sagradas máis antigas (fanum) nas que logo se constrúe un edificio con fins relixiosos (templum) e que están dalgún xeito asociadas a ese novo espazo acondicionado para o culto.

 

A ÁRBORE SAGRADA DE NADAL unha árbore perenne (de per annum) cargada de símbolos. Nesa árbore colgábanse as candeas que se colocaban para reclamar a atención do sol, que simbolizaban a volta do sol invictus, pero tamén a esperanza no renacer fértil do ano, os froitos, viandas, neste caso simbolizados nos agasallos e outros adornos que colocamos.  Logo a árbore de Nadal sería unha herdanza ou lembranza dun antigo fanum e con este costume levamos o fanum e, en certo modo, o templum ás nosas casas.

 


O abies, O abies

In alto regnas monte

O, abies ! O, abies!

In alto  monte regnas!

 

 

Non desunt tibi fólia

hieme frigidíssima!

O, abies, O, abies!

in alto monte regnas.

 

O, abies, O, abies !

Natalem nuntias diem.

O, abies, O, abies!

Natalem nuntias diem!.

 

Est máxima laetitia

Dum luces, arbor spléndida

O, abies, O, abies !

Natalem nuntias Diem.



domingo, 1 de decembro de 2024

AENEAS ET VIRGILIUS

 Quen era Aeneas?  O escritor Virgilius un dos autores latinos máis importantes da literatura escrita en latín está detrás deste personaxe lendario que nos vai permitir achegarnos á orixe mitolóxica de Roma. 




VIRGILIUS ET AENEAS