O NACEMENTO EN ROMA

 

O NACEMENTO E OS NOMES DAS PERSOAS

HABEMUS CASUS (II)

 

Unha ferramenta moi útil o DECLINATOR que nos acompañará nesta batalla coa análise e tradución de textos. Iremos ampliando a medida que vaiamos aprnedendo declinacións.  Procura ter unha copia contigo sempre. 

QUE DEBO SABER SOBRE A PRIMEIRA DECLINACIÓN: 

DOS CASOS Á DECLINACIÓN 

LABORES PRIMA DECLINATIO

HABEMUS CASUS!

 

QUID CASUS EST? Que é un caso?  Hoxe abrimos esta sección de INTRA MUROS para comezar a analizar o que estamos facendo por intuición á hora de traducir pequenas oracións en latín. Imos comezar a traballar coa GRAMÁTICA LATINA cun concepto que se denomina caso.

     HABEMUS CASUS!  

FAMILIA ROMANA (I)

 

QUAESTIONES:

Estne  Medus filius Iulii?

Iulius _______ servorum et _____ liberorum est.

Estne Delia filiae Aemiliae?

Cuius ancilla est Syra?

Cuius Medus et Davus servi sunt?

Quot liberi in familia Iulii sunt?

Quot filiae et quot filii?

Quot servi in familia sunt?

In familia Iulii ______ servi, _______ liberi sunt.

Iulius domin-__ mult-_____ serv-_____ est.

Numerus liber-_____ est tres.

In familia Iuli-_ magn-_ numer-_ serv-___ et pauc-_ numer-_ liber-___ est.

In familia Iuli-_ mult-_ serv-_ Graec-_ et mult-__ ancill-__ Graec-__ sunt.

QUAE MATER TERRA LINGUAE LATINAE?

ITALIA ANTIQUA

 ITALIA

QUAE MATER LINGUAE LATINAE EST?

QUID EST?

 CULTURA: 

QUID STUDIUM LINGUAE LATINAE EST? ( Que cousa é o estudio do latín?)

Quaestiones:

A- RESUMITE: Resume en galego os contidos dos distintos apartados ou títulos que se comentan neste vídeo:

        

- QUE É O LATÍN?

 

- TIPOS DE LATÍN

 

- A EXPANSIÓN DO LATÍN

 

- AS LINGUAS ROMANCES

 

- OS ROMANOS E OS GREGOS

 

Detente logo: Copia e comenta a seguinte cita do poeta  Horacio que aparece traducida no vídeo:

 

              Graecia capta ferum victorem cepit et artes intulit in agresti Latio.

 

- ROMA E MUNDO MODERNO

- O LATÍN E O CASTELÁN 

 Cres que podemos afirmar o que se di da súa relación co castelán, pero en lugar do castelán sobre o galego?

- O COÑECEMENTO DO LATÍN, PARA QUE SERVE?

O alfabeto galego ten 23 letras e 6 dígrafos (ch, gu, ll, nh, qu, rr).

O alfabeto do castelán ten 27 letras e  5 dígrafos. 

Compáraos co alfabeto latino. 

B-  NUMERI ET VERBA:

QUAESTIONES:

I- A este grupo de imaxes numeradas deberás asociar ti a verba correspondente da listaxe que hai máis abaixo: 

                    

VIA __ GALLAECIA__ FAMILIA__ PUELLA__ EQUI__FORUM__ MULIER/ MATER__

VIR__ TABELLA__ MAGISTER__ PONS__ PUER__ TEMPLUM__ CASTRUM__ VILLA__ DOMUS__ LUSITANIA__  PHAROS/TURRIS__

 

II- Quid NOMEN numeris est?

Unus,-a,-um, duo, tres, quattuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem, undecim, duodecim, tredecim, quatuordecim, quinquedecim, sedecim, septemdecim, duodeviginti.

 

Primus,-a,-um, secundus, tertius, quartus, quintus, sextus, septimus, octavus, nonus, decimus, undecimus, duodecimus, tertius decimus, quartus decimus, quintus decimus, sextus decimus, septimus decimus, duodevicesimus.

SCRIBITE: Seguindo o modelo escribide: 

Qui numerus VIA est?  VIA  numerus septimus decimus est.

DE NUMERIS ET LITTERIS

Quinque lupuli sunt lupae

 

Quinque lupuli sunt lupae,

quinque lupuli tras motum scopae!

Quinque sunt, quinque habebat,

 magis parvulo mamulam tenebat!

Quinque lupuli sunt lupae,

quinque lupuli tras motum scopae!

quinque sunt, quinque amabat,

 nigros et albos omnes curabat!

NUMERI

NUMERARE DIGITI MANUS.  Os dedos da man, como moitos de nós fixemos de pequenos, serviron aos romanos para estilizalos e dar lugar aos famosos números I, II, III e tamén IIII que normalmente escribían así e non tanto IV. 

 

A man aberta (catro dedos unidos e o pulgar separado) disque dá lugar ao cinco: V.  

Os números restantes proceden de letras do alfabeto grego que os romanos non usaban. 

O número 10= X procede da letra grega "khi" son que non había en latín.  

A letra grega Ψ"psi" foise volvendo angulosa e perdeu o trazo esquerdo ata aparecer como L= 50. 

O Θ"theta" grego foise abrindo e perdendo o guión central ata seren C = 100. 

O D = 500 deriva da metade da letra Φ"phi" que se foi abrindo ata chegar a seren un M = 1000.

 Outras regras/ Os números romanos:

 

-          Lense de esquerda a dereita e de maior a menor.  MDXIII. = 1513

 

-          Un símbolo seguido doutro de igual valor: suma.   MM = 2000

 

-          Un símbolo de valor menor á esquerda doutro: resta.  CM= 900

 

-          Os símbolos V. L, D sempre suman. Nunca poden estar á esquerda dun de maior valor para restarse.

 

-          Os símbolos I, X, C , M poden repetirse ata 3 veces (sempre suman e o IIII tamén pode aparecer) -           Só se pode restar unha vez.

 

-          Os símbolos V, L, D non poden repetirse.

-          Só se pode restar:

                               - I pódese restar a V e X

                               - X pódese restar a L e C

                               - C pódese restar a D e M

O Xénero dos números

 

Non todos os números teñen un xénero definido, pero os tres primeiros si. 

Unus,-a,-um.  claro está, é sempre singular. E dous (duo, -ae, -o) e tres (tres, tria), etc... son plurais. 

Unus, una, unum   /   masculino unus lupus,  feminino: una insula,  neutro: unum oppidum

Duo lupi (masculino) duae insulae (feminino), duo oppida (neutro)

Tres lupi aut insulae, tria oppida

  

A partir do catro só presenta os numerais unha única forma:

Quattuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem,

 undecim, duodecim, tredecim, quattuordecim, quindecim, sedecim, septendecem 

OLLO!  Fíxate a diferenza co noso idioma no    18 – duodeviginti e  19 – undeviginti

 

LITTERAE

Actividades

1- Observando a ilustración elabora un alfabeto latino, o que usaban os textos da Antiga ROMA.

2-  Que diferenzas existen co que usamos hoxe nós en galego ou castelán? Para responder podes ver os seguintes vídeos que che axudarán a responder correctamente: 

Para saber máis: