APRILIA

Festas de Flora en Roma, cadro de Tiepolo baseado no libro IV de Fastos de Ovidio.

Ovidio insistía en que Venus era a que lle daba nome a este mes de abril deamoslle voltas a esta hipótese: Abril procede de APRILIS. É algo escura a etimoloxía desta palabra. Hai quen di seguindo algunha indicación do poeta latino Ovidio que ten que ver co verbo aperire (abrir), da que sairía aperilia (apertura) logo aprilia, asociada a apertura das flores, pero non está moi ben xustificada esta relación. 

Outra versión mellor argumentada etimoloxicamente é que proceda de "aphros" a raíz que daría aprilia e que é a denominación dunha divindade feminina Afrodita/ Venus.

Voz patrimonial do latín aprilis, probablemente tomada do etrusco apru e este do grego Aphrô, acurtamento de Aphroditê ‘Afrodita’

Ovidio no seu libro FASTOS di que os romanos chamaban ‘Floralia’ a esta festividade que simboliza a renovación do ciclo da vida e que se asocia a Flora, a deusa das flores, os xardíns e a primavera, protectora da muller.

Orixe do festival

 “Nai das flores, ven, que has de ser festexada con xogos e esmorga”.

                                                                                                                        Ovidio

 

É a partir do 173 a.C., cando o festival adquire unha maior popularidade. Comeza a celebrarse de maneira anual. Ese ano houbo un terrible temporal de saraiba e chuvia que arrasou cos cultivos, polo que o edil Caio Servilio, por orde de Senado, organizou uns xogos escénicos e circenses, para garantir a protección da deusa no futuro, dotando ao festival dun carácter máis oficial. O propio Ovidio narrou este suceso nos seus Fasti V (315-330) por boca da propia Flora-

Perante o Imperio as Floraria acadan o seu maior grao de popularidade, estendéndose a súa celebración a todos os recunchos do Imperio, debido en parte ao seu carácter licencioso e alegre.

A apertura do ano vexetal e natural coa Primavera está relacionada con Venus, poden ser dúas cousas realmente próximas como Boticelli no Renacemento deixou claro:

 

Ovidio dixo nas Metamorfoses: 

Ver erat aeternum et placidi Zephiri flores arboresque auris tepidis mulcebant; flumina iam lactis, iam nectaris currebant et mella flava de ilice dura stillabant.

A nosa palabra primavera non vén logo da palabra que dá o nome ao mes de abril. 

De primum ver a prima vera

Seguro que caíches na conta de que  a palabra ver, -ris é neutra por iso de que o seu adxectivo é neutro: aeternum, nin aeterna (f) nin aeternus (m). Pero tanto en galego como en castelán esta palabra é feminina logo tivo que derivar de prima vera e non de primum ver. Pasou así con outras moitas palabras neutras e plurais que pasna a ssr femininas e singulares: folia (plural de folium): folla, fructa ( plural de fructum): froita, vela ( plural de velum): vela,  arma (que só se declinaba en plural arma-orum): arma ...  

Texto para traducir: 

VER  AETERNUM

Saturnus in Olympo per multos annos regnavit, sed Iuppiter, filius suus, contra patrem bellum movit.

Iuppiter post maximam pugnam patrem vicit et ex caelis Saturnum expulit.

Primo Saturnus in Italiam venit, genus altis mon­tibus dispersum composuit et Latinos agrorum cultum docuit.

Ex illo tempore sub rege Saturno illa aetas aurea fuit.

Poeta Ovidius sic celebrat: homines sine lege, sponte sua, vitam agebant; timor non illis erat et sine vindice bonum rectumque faciebant;

nondum fossae oppida cingebant, nec tuba milites ad pugnam congre­gabat, nec matres bella et gladios cruentos horrebant.

Tellus, illa sola, optimos fructus hominibus ferebat; non boves, non tauri terram arabant.

Ver erat aeter­num et placidi Zephiri flores arboresque auris tepidis mulcebant; flumina iam lactis, iam nectaris currebant et mella flava de ilice dura stillabant.

 

VOCABULA:

ad: ( prep. ac.  cara a )

aetas,-tatis: f) Idade

ager, agri: (m) campo

ago, -is-ere, egi: levar, pasar (a vida)

annus,-i(m) ano

aureus, -a, um: dourado

bellum,-i (n): guerra

bos, bovis (m) boi

caelum, i(n) ceo

celebro, as,are. vi: declarar

cingo, -uis-ere, cinxi: cinguir

compono, is, ere, -posui: ordenar

congrego. –as.-are.-avi: congregar, reunir

cruentus, -a –um:

cultus, -us: (m) cultivo

curro, is, ere, cucurri: correr

de (prep) desde

dispersus,-a,-um: disperso, espallada

doceo, .es-ere, docui: ensinar

ex(prep): desde

expello, is,ere, -puli: expulsar

fero, fers, ferre tuli: levar

 flavus, a, um: amarelo

flumen –inis( n) río

fossae, arum: foxos (que rodea unha fortaleza)

fructuus, -us( m) froito

gladius, ii (Lm) espada

genus, -eris: (n) orixe, familia

homo,-inis ( m) home

horreo, es, ere, -ui: estar arrepiado, horririzado, tremer

iam—iam (distributiva) ora …ora.. unhas veces…. outras

Ille, illa, illud ( aquel, aquela  aquilo)

ilex, illicis(f) aciñeira

Iuppiter,  Iovis (m): Xúpiter

lac , lactis (n) leite

Latinus,a,um: Latino

lex, -gis(f) lei

mater, matris ( f)  nai

mel,  mellis (n) mel

miles- itis( m) soldado

moveo, es, ere, movi: promover

nec=et non,/ nin

nectar, -aris (n)(néctar

nondum (adv.) aínda non

Olympus, -i

optimus, a,-um: o mellor

primo (adv.) en primeiro lugar

postL prep.) despois

pugna,ae (f): loita

regno, -as-are,-avi: reinar

rex,-gis( n) rei

Saturnus, i

sic (adv ) así.

sine (prep) sen

spons – ontis ( f)  vontade

stillo, as, are –avi: destilar

taurus, -i (m) touro

tellus, uris(f) Terra

tempus, -oris( n) tempo

timor, -oris ( m) temor

tuba, ae: tuba ( instrumento de aire)

venio,is,ire, veni: chegar

ver, -ris (n); primavera (tempo da calor)

vinco, -is-ere, vici: vencer

vindex, -icis( f) cadea, castigo

vita, -ae(f) vida