QUAE MATER TERRA LINGUAE LATINAE?

ITALIA ANTIQUA

 ITALIA

QUAE MATER LINGUAE LATINAE EST?

QUID EST?

 CULTURA: 

QUID STUDIUM LINGUAE LATINAE EST? ( Que cousa é o estudio do latín?)

Quaestiones:

A- RESUMITE: Resume en galego os contidos dos distintos apartados ou títulos que se comentan neste vídeo:

        

- QUE É O LATÍN?

 

- TIPOS DE LATÍN

 

- A EXPANSIÓN DO LATÍN

 

- AS LINGUAS ROMANCES

 

- OS ROMANOS E OS GREGOS

 

Detente logo: Copia e comenta a seguinte cita do poeta  Horacio que aparece traducida no vídeo:

 

              Graecia capta ferum victorem cepit et artes intulit in agresti Latio.

 

- ROMA E MUNDO MODERNO

- O LATÍN E O CASTELÁN 

 Cres que podemos afirmar o que se di da súa relación co castelán, pero en lugar do castelán sobre o galego?

- O COÑECEMENTO DO LATÍN, PARA QUE SERVE?

O alfabeto galego ten 23 letras e 6 dígrafos (ch, gu, ll, nh, qu, rr).

O alfabeto do castelán ten 27 letras e  5 dígrafos. 

Compáraos co alfabeto latino. 

B-  NUMERI ET VERBA:

QUAESTIONES:

I- A este grupo de imaxes numeradas deberás asociar ti a verba correspondente da listaxe que hai máis abaixo: 

                    

VIA __ GALLAECIA__ FAMILIA__ PUELLA__ EQUI__FORUM__ MULIER/ MATER__

VIR__ TABELLA__ MAGISTER__ PONS__ PUER__ TEMPLUM__ CASTRUM__ VILLA__ DOMUS__ LUSITANIA__  PHAROS/TURRIS__

 

II- Quid NOMEN numeris est?

Unus,-a,-um, duo, tres, quattuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem, undecim, duodecim, tredecim, quatuordecim, quinquedecim, sedecim, septemdecim, duodeviginti.

 

Primus,-a,-um, secundus, tertius, quartus, quintus, sextus, septimus, octavus, nonus, decimus, undecimus, duodecimus, tertius decimus, quartus decimus, quintus decimus, sextus decimus, septimus decimus, duodevicesimus.

SCRIBITE: Seguindo o modelo escribide: 

Qui numerus VIA est?  VIA  numerus septimus decimus est.

DE NUMERIS ET LITTERIS

Quinque lupuli sunt lupae

 

Quinque lupuli sunt lupae,

quinque lupuli tras motum scopae!

Quinque sunt, quinque habebat,

 magis parvulo mamulam tenebat!

Quinque lupuli sunt lupae,

quinque lupuli tras motum scopae!

quinque sunt, quinque amabat,

 nigros et albos omnes curabat!

NUMERI

NUMERARE DIGITI MANUS.  Os dedos da man, como moitos de nós fixemos de pequenos, serviron aos romanos para estilizalos e dar lugar aos famosos números I, II, III e tamén IIII que normalmente escribían así e non tanto IV. 

 

A man aberta (catro dedos unidos e o pulgar separado) disque dá lugar ao cinco: V.  

Os números restantes proceden de letras do alfabeto grego que os romanos non usaban. 

O número 10= X procede da letra grega "khi" son que non había en latín.  

A letra grega Ψ"psi" foise volvendo angulosa e perdeu o trazo esquerdo ata aparecer como L= 50. 

O Θ"theta" grego foise abrindo e perdendo o guión central ata seren C = 100. 

O D = 500 deriva da metade da letra Φ"phi" que se foi abrindo ata chegar a seren un M = 1000.

 Outras regras/ Os números romanos:

 

-          Lense de esquerda a dereita e de maior a menor.  MDXIII. = 1513

 

-          Un símbolo seguido doutro de igual valor: suma.   MM = 2000

 

-          Un símbolo de valor menor á esquerda doutro: resta.  CM= 900

 

-          Os símbolos V. L, D sempre suman. Nunca poden estar á esquerda dun de maior valor para restarse.

 

-          Os símbolos I, X, C , M poden repetirse ata 3 veces (sempre suman e o IIII tamén pode aparecer) -           Só se pode restar unha vez.

 

-          Os símbolos V, L, D non poden repetirse.

-          Só se pode restar:

                               - I pódese restar a V e X

                               - X pódese restar a L e C

                               - C pódese restar a D e M

O Xénero dos números

 

Non todos os números teñen un xénero definido, pero os tres primeiros si. 

Unus,-a,-um.  claro está, é sempre singular. E dous (duo, -ae, -o) e tres (tres, tria), etc... son plurais. 

Unus, una, unum   /   masculino unus lupus,  feminino: una insula,  neutro: unum oppidum

Duo lupi (masculino) duae insulae (feminino), duo oppida (neutro)

Tres lupi aut insulae, tria oppida

  

A partir do catro só presenta os numerais unha única forma:

Quattuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem,

 undecim, duodecim, tredecim, quattuordecim, quindecim, sedecim, septendecem 

OLLO!  Fíxate a diferenza co noso idioma no    18 – duodeviginti e  19 – undeviginti

 

LITTERAE

Actividades

1- Observando a ilustración elabora un alfabeto latino, o que usaban os textos da Antiga ROMA.

2-  Que diferenzas existen co que usamos hoxe nós en galego ou castelán? Para responder podes ver os seguintes vídeos que che axudarán a responder correctamente: 

Para saber máis: 

IMPERIUM ROMANUM (Lectio Prima)

 

 Outra versión con actividades

PRIMA LECTIO LINGUAE LATINAE

 

PRIMA LECTIO LINGUAE LATINAE 

GALLAECIA NOSTRA TERRA EST.

 

Gallaecia in Eurōpā est. Lusitania in Eurōpā est. Gallaecia in nostrā paeninsulā est. Lusitania quoque in nostrā paeninsulā est.

 

Gallaecia et Lusitania provinciae romanae sunt. Lusitania et Gallaecia in nostrā paeninsulā sunt. Baetica quoque in nostrā paeninsulā est.

 

 Post legere, responde quaestiones:

 

- Quae est nostra terra?__________________________

 

- Gallaecia et Lusitania ubi sunt?_____________________________________

 

-  Num Gallaecia in Italiā est?  _______________________________________

 

- Suntne Baetica et Lusitania in nostrā paeninsulā? ________________________________

 

- Quae sunt Gallaecia et Lusitania? _______________________________________

 

CULTURA: QUAE MATER LINGUAE LATINAE EST?

IN MARE NOSTRA FORTUNA

 IN MARE NOSTRA FORTUNA

 Avete amicae et amici linguae latinae! 

Procuramos un lema deste curso que atopamos en latín no mesmo escudo do concello de Marín. Imos falar da ría e o o noso mar, imos falar da nosa historia, tamén de cando Xulio César pasou por estas terras con afán de conquista. Feitos que nos van definindo e que teñen as súas pegadas no Marín de hoxe, no día a día.

1- Intenta unha tradución ao galego do lema do curso:

2- Fíxate na palabra FORTUNA porque é substancial para poder interpretar o que nos quere transmitir. Procura varios sinónimos desta palabra e comprobarás que poden ser ben diferentes uns doutros e polo tanto disntintas as interpretacións do que queremos traducir. 

3- Fortuna é unha palabra que vén doutra palabra latina fors: (adverbio) quizás/ fors: (substabntivo feminino) sorte, azar, casualidade... O significado un tanto ambigüo da palabra leva a calificar a palabra como variable, boa ou mala fortuna, lévanos a unha incertidume.  Un tópico literario ben antigo que subliña esa ambigüidade: Fortuna mutabile  Intenta explicar ti agora este tópico coas túas palabras.

4- Observa agora estes versos medievais qu efalan da fortuna mutabile: Intenta unha tradución e a súa interpretación: 

O Fortuna

velut luna

statu variabilis,

semper crescis

aut decrescis;

5_FABULARE:

 

SALVE, AVE aut AVETE et VALE aut VALETE

 

- Ola: Salve, ave (singularis) aut avete (pluralis)

 

- Adeus: vale (singularis) aut  valete (pluralis)

 

-        Por favor: quaeso

 

-        Douche as grazas: gratias tibi ago

 

-        De nada: nihil est

 

-        Si: ita, certe

 

-        Non: non

 

-        Ben, de acordo: bene

 

-        Como estás/ estades?: Quomodo vales / valetis?

 

-        Estou ben/mal:  Ego sum bene / male

 

-        Estamos moi  ben / fatal: Nos sumus optime/ pessime

 

 

 

QUID NOMEN TIBI EST?

 

•      Como te chamas?: quid nomen tibi est?

 

•      O meu nome é…: mihi nomen est…

  *  Ti es un mozo ou unha moza?  Esne tu puer an puella?

 

•      Onde vives?: Ubi tu habitas?

 

•      Vivo en …: Ego in villā Marini habito

 

•      Onde estudas?: Ubi tu studes?

 

•      Estudo en …: Ego in Sancto Narciso studeo

 

•      O meu mestre/a é…: Meus magister/ mea magistra est …

 

•      Eu son alumno/a: Ego discipulus/ discipula sum.

 

•      Nós somos alumnos/as: Nos discipuli / discipulae sumus

 

•      Eu son un mozo/ moza:  Ego sum puer/puella

 

•      Nós somos mozos/ mozas: Nos pueri / puellae sumus

 

•      Ti es o meu amigo / a miña amiga: Tu meus amicus/  mea amica  es

 

•      Vos sodes meus amigos: Vos mei amici / meae amicae estis

 

 

TRADUCITE:

Avete, alumni et alumnae linguae latinae.

Ego Hector vester magister linguae latinae sum.

Hodie prima aula linguae latina incipit.