PARA PREPARAR FINAL DE CURSO

Para preparar o final de curso hai que lembrar que ferramentas usamos para traducir.

1º/ Repasar as declinacións identificando os tipos de palabras  que se declinan: substantivos , adxectivos  e pronomes.  Temos que saber identificar:

Susbtantivos: Enunciados en nominativo e xenitivo de singular normalmente;

Serían da primeira :  aqua, -ae (f) polo seu xenitivo -ae.

Da segunda  domus, -i, puer, -ri (m)  ou templum,-i (n) polo seu xenitivo en -i

Da terceira sexan imparisílabos ( pax, -cis(f)) ou parisílabos (hostis,-is (m)) polo seu xenitivo en -is

Da cuarta  genu, -us(n) ou manus, -us(f) polo xenitivo en -us.

Da quinta como dies-ei(m/f) polo xenitivo en -ei.

Tipos de adxectivos: 

a)  Enúncianse só nas formas de nominativo da 2ª para masculino-us, 1ª para o feminino -a e 2ª para o neutro -um como por exemplo: bonus-a-um ou niger,-gra, -grum.

b) Os que van pola 3ª que habitualmente son como fortis-e, é dicir nominativo M-F e nominativo Neutro. seguen a declinación dos temas en -i ( ablativo d esingular -i)

Pronomes:

Enúncianse en gran parte como adxectivos, é dicir, nominativo masculibno, femenino e neutro, tipo ille, illa, illud ( aquel, aquela, aquilo)

Logo virán os verbos. Existen catro conxugacións. Temos que lembrar a súa estrutura: ama-ba-mus ( ráiz carácterística modal-temporal (ba) e desinencia. Sabemos que os verbos poden presentar:

Presente:  Sen carcaterística

Imperfecto: Característica  (e)ba

Futuro: 1ª e 2ª conxugacións: B(i,u)/ 3ª 4ª e mixta: a/e

Perfecto: Raíz especial e desinencias especiais (i,-isti,-it, imus,-istis- erunt/-ere)

Nós polo de agora traballamos con estes catro tempos que debemos diferenciar axiña porque os verbos son os motores das oracións.

Fábula do león e o rato

Dum leo in silva dormiebat, rustici mures luxuriabant. Unus ex muribus super dormientem casu salit. Leo, qui expergefactus erat, miserum murem celeri impetu arripuit. Mus veniam rogat; peccatum imprudentiae  fuit, dixit. Rex silvae eum ignovit et dimisit.

Pos paucos dies leo, cum ambularet noctu, in foveam cecidit. Captus laqueis, voce maxima rugire coepit. Mus ad sonum immanem leonis subito occurrit. Timere non debes, dixit, gratiam parem beneficio magno reddam.

Mox ligamina et nervos dentibus rodit atque laqueos laxavit. Sic mus captum leonem silvis reddit.

VOCABULA: Podes consultar un dicionario que funciona bastante ben como didacterion. 

Tamén existen outros como COLLATINUS que ofrece o léxico en galego: Copia unha palabra ou unha oración e pégaa no cadro do dicionario e logo dálle a palabra: mito.  

o resultado é  o que ves: 

Oracións da 1ª  e da 2ª declinacións:
- In Italia antiqua silvae et agri servorum et ferarum domicilia fuerunt.
- In Hispania Iulius non adversus Hispanos bellum fecit, sed adversus Pompeianos.
- Agnus tener lupum, callidam feram, in rivi ripa vidit et devorare cupiebat
- Medicus medicina et herbis dominorum et servorum morbos mire curabat.

- Multi servi sagittis gladiisque  in horto silvaque aquilas nigras et lupos dominae necabant.

Oracións da 3ª  declinación:

Lingua fa1ax veritatem non amat.

Pal1ida mors aequo pulsat pede pauperum tabernas regumque turres. 

Ira furor brevis est initiumque insaniae.

Ars longa vita brevis est.

Impia venena sub dulci melle latent.

  Fugit irreparabile tempus.

  Homo mortalis est.

 Post mortem. pauperes et divites pares erunt.

Gravia onera semper erunt paupertas et senectus.

Cervus velox velocium canum turbam vitavit.

Loquaces mendacesque estis.

In veteribus temporibus ingentia animalia in terris erant.

Iustitia est domina et regina omnium virtutum. 

Oracións da 4ª e 5ª declinacións:

Belli eventus in manu est Fortunae.

Senatus magnum exercitum in hostes mittet.

In dextro cornu exercitus equitatum collocabis.

Curruum cursus in circo spectabimus.

Senatus rem publicam consulis fidei commisit.

Catilina homo fuit sine re familiari, sine fide, sine spe.

Res secundae amicos parant, res adversae probant.

In re publica infirma sumus.

Diebus festis res asperas non agemus.

Res humanae fragiles caducaeque sunt.

Omnium rerum principia pauca sunt.

 Saturno e a idade de ouro

Saturnus in Olympo per multos annos regnavit, sed Iuppiter, filius suus, contra patrem bellum movit. Iuppiter post maximam pugnam patrem vicit et ex caelis Saturnum expulit. Primus Saturnus in Italiam venit, genus altis mon­tibus dispersum composuit et Latinos agrorum cultum docuit. Ex illo tempore sub rege Saturno illa aetas aurea fuit. Poeta Ovidius sic celebrat: homines sine lege, sponte sua, vitam agebant; timor non illis erat et sine vindice bonum rectumque faciebant; nondum fossae oppida cingebant, nec tuba milites ad pugnam congre­gabat, nec matres bella et gladios cruentos horrebant. Tellus, illa sola, optimos fructus hominibus ferebat; non boves, non tauri terram arabant. Ver erat aeter­num et placidi Zephiri flores arboresque auris tepidis mulcebant; flumina iam lactis, iam nectaris currebant et mella flava de ilice dura stillabant. 

VOCABULA: Podes consultar o dicionario didacterion.