CONTIDOS PARA A PROBA DA 1ª AVALIACIÓN

 LINGUA LATINA

1ª DECLINATIO

2ª DECLINATIO

ADIECTIVUS 

- VERBO: Que teño que saber para comezar?

Textos: 

Familia Romana

Minerva et Diana

Imperium Romanum

Gallaecia nostra terra est

CULTURA

- Gallaecia terra mortuum est. 

- O Nacemento e os nomes en Roma

- Números romanos e Alfabeto latino

- Quae mater lingua latina est?

SEGUNDA DECLINACIÓN

 

ADIECTIVUS (I)

PARA ASENTAR

 

EXERCITIA  PRIMA DECLINATIONE

GALLAECIA, TERRA MORTUUM EST

 Galicia, o país dos mortos:

                      

 Unha das sepulturas máis antigas co nome do defunto que  que se conserva no Museo de Lugo:

APANA AMBOLLI F(ilia) CELTICA

SVPERTAM(ARICA) MIOBRI

AN(Norum) XXV H(ic) S(ita) E(st)

APANVS FR(ater) F(aciendum) C(uravit)

 

Apana, filla de Ambolo, Celtica

 Supertamárica, do Castro de Miobri.

Morta aos 25 anos. Aquí está enterrada.

                    Apano, o seu irmán, mandou erixir esta dedicatoria.

ACTIVIDADE: 

TRABALLO DE INVESTIGACIÓN

GALLAECIA, TERRA MORTUUM EST. Gallaecia é o país dos mortos. 

Procura saber por que esta Terra é o país dos mortos tras investigar ...

DEFUNCTI (I)

Serás capaz ti agora de traducir estas estelas?

Unha rapaza da vosa idade

D(is) M(anibus) S(acrum)

 Lutatia Lupata ann(orum) XVI

Lutatia Severa alumn(ae)

 h(ic) s(ita) e(st) s(it) t(ibi) t(erra) l(evis)

Unha estela dunha taberneira

D(iis) M(anibus)S(acrum)

SEN(tiae) AMARANTIS

ANN(orum) XLV SEN(tius)

VICTOR UXORI

CARISSIMAE F(aciendum) C(uravit)

CVI CUA VIX(it) ANN(os) XVI

E quen estaría nesta?

D(iis) M(anibus) S(acrum)

FLAVIA FIRMANA

ANN(orum) XXXII

H(ic) S(ita) E(st)  S(it) T(ibi) T(erra) L(evis)

FL(avius) AMETHYSTUS UXORI

SANCTISSIMAE ET

FL(avius) BERYLLUS MATRI

PIISSIMAE

IN HORTIS SUIS FAC(iendun)

CURAVERUNT

O NACEMENTO EN ROMA

 

O NACEMENTO E OS NOMES DAS PERSOAS

HABEMUS CASUS (II)

 

Unha ferramenta moi útil o DECLINATOR que nos acompañará nesta batalla coa análise e tradución de textos. Iremos ampliando a medida que vaiamos aprnedendo declinacións.  Procura ter unha copia contigo sempre. 

QUE DEBO SABER SOBRE A PRIMEIRA DECLINACIÓN: 

DOS CASOS Á DECLINACIÓN 

LABORES PRIMA DECLINATIO

HABEMUS CASUS!

 

QUID CASUS EST? Que é un caso?  Hoxe abrimos esta sección de INTRA MUROS para comezar a analizar o que estamos facendo por intuición á hora de traducir pequenas oracións en latín. Imos comezar a traballar coa GRAMÁTICA LATINA cun concepto que se denomina caso.

     HABEMUS CASUS!  

FAMILIA ROMANA (I)

 

QUAESTIONES:

Estne  Medus filius Iulii?

Iulius _______ servorum et _____ liberorum est.

Estne Delia filiae Aemiliae?

Cuius ancilla est Syra?

Cuius Medus et Davus servi sunt?

Quot liberi in familia Iulii sunt?

Quot filiae et quot filii?

Quot servi in familia sunt?

In familia Iulii ______ servi, _______ liberi sunt.

Iulius domin-__ mult-_____ serv-_____ est.

Numerus liber-_____ est tres.

In familia Iuli-_ magn-_ numer-_ serv-___ et pauc-_ numer-_ liber-___ est.

In familia Iuli-_ mult-_ serv-_ Graec-_ et mult-__ ancill-__ Graec-__ sunt.

QUAE MATER TERRA LINGUAE LATINAE?

ITALIA ANTIQUA

 ITALIA

QUAE MATER LINGUAE LATINAE EST?

QUID EST?

 CULTURA: 

QUID STUDIUM LINGUAE LATINAE EST? ( Que cousa é o estudio do latín?)

Quaestiones:

A- RESUMITE: Resume en galego os contidos dos distintos apartados ou títulos que se comentan neste vídeo:

        

- QUE É O LATÍN?

 

- TIPOS DE LATÍN

 

- A EXPANSIÓN DO LATÍN

 

- AS LINGUAS ROMANCES

 

- OS ROMANOS E OS GREGOS

 

Detente logo: Copia e comenta a seguinte cita do poeta  Horacio que aparece traducida no vídeo:

 

              Graecia capta ferum victorem cepit et artes intulit in agresti Latio.

 

- ROMA E MUNDO MODERNO

- O LATÍN E O CASTELÁN 

 Cres que podemos afirmar o que se di da súa relación co castelán, pero en lugar do castelán sobre o galego?

- O COÑECEMENTO DO LATÍN, PARA QUE SERVE?

O alfabeto galego ten 23 letras e 6 dígrafos (ch, gu, ll, nh, qu, rr).

O alfabeto do castelán ten 27 letras e  5 dígrafos. 

Compáraos co alfabeto latino. 

B-  NUMERI ET VERBA:

QUAESTIONES:

I- A este grupo de imaxes numeradas deberás asociar ti a verba correspondente da listaxe que hai máis abaixo: 

                    

VIA __ GALLAECIA__ FAMILIA__ PUELLA__ EQUI__FORUM__ MULIER/ MATER__

VIR__ TABELLA__ MAGISTER__ PONS__ PUER__ TEMPLUM__ CASTRUM__ VILLA__ DOMUS__ LUSITANIA__  PHAROS/TURRIS__

 

II- Quid NOMEN numeris est?

Unus,-a,-um, duo, tres, quattuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem, undecim, duodecim, tredecim, quatuordecim, quinquedecim, sedecim, septemdecim, duodeviginti.

 

Primus,-a,-um, secundus, tertius, quartus, quintus, sextus, septimus, octavus, nonus, decimus, undecimus, duodecimus, tertius decimus, quartus decimus, quintus decimus, sextus decimus, septimus decimus, duodevicesimus.

SCRIBITE: Seguindo o modelo escribide: 

Qui numerus VIA est?  VIA  numerus septimus decimus est.

DE NUMERIS ET LITTERIS

Quinque lupuli sunt lupae

 

Quinque lupuli sunt lupae,

quinque lupuli tras motum scopae!

Quinque sunt, quinque habebat,

 magis parvulo mamulam tenebat!

Quinque lupuli sunt lupae,

quinque lupuli tras motum scopae!

quinque sunt, quinque amabat,

 nigros et albos omnes curabat!

NUMERI

NUMERARE DIGITI MANUS.  Os dedos da man, como moitos de nós fixemos de pequenos, serviron aos romanos para estilizalos e dar lugar aos famosos números I, II, III e tamén IIII que normalmente escribían así e non tanto IV. 

 

A man aberta (catro dedos unidos e o pulgar separado) disque dá lugar ao cinco: V.  

Os números restantes proceden de letras do alfabeto grego que os romanos non usaban. 

O número 10= X procede da letra grega "khi" son que non había en latín.  

A letra grega Ψ"psi" foise volvendo angulosa e perdeu o trazo esquerdo ata aparecer como L= 50. 

O Θ"theta" grego foise abrindo e perdendo o guión central ata seren C = 100. 

O D = 500 deriva da metade da letra Φ"phi" que se foi abrindo ata chegar a seren un M = 1000.

 Outras regras/ Os números romanos:

 

-          Lense de esquerda a dereita e de maior a menor.  MDXIII. = 1513

 

-          Un símbolo seguido doutro de igual valor: suma.   MM = 2000

 

-          Un símbolo de valor menor á esquerda doutro: resta.  CM= 900

 

-          Os símbolos V. L, D sempre suman. Nunca poden estar á esquerda dun de maior valor para restarse.

 

-          Os símbolos I, X, C , M poden repetirse ata 3 veces (sempre suman e o IIII tamén pode aparecer) -           Só se pode restar unha vez.

 

-          Os símbolos V, L, D non poden repetirse.

-          Só se pode restar:

                               - I pódese restar a V e X

                               - X pódese restar a L e C

                               - C pódese restar a D e M

O Xénero dos números

 

Non todos os números teñen un xénero definido, pero os tres primeiros si. 

Unus,-a,-um.  claro está, é sempre singular. E dous (duo, -ae, -o) e tres (tres, tria), etc... son plurais. 

Unus, una, unum   /   masculino unus lupus,  feminino: una insula,  neutro: unum oppidum

Duo lupi (masculino) duae insulae (feminino), duo oppida (neutro)

Tres lupi aut insulae, tria oppida

  

A partir do catro só presenta os numerais unha única forma:

Quattuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem,

 undecim, duodecim, tredecim, quattuordecim, quindecim, sedecim, septendecem 

OLLO!  Fíxate a diferenza co noso idioma no    18 – duodeviginti e  19 – undeviginti

 

LITTERAE

Actividades

1- Observando a ilustración elabora un alfabeto latino, o que usaban os textos da Antiga ROMA.

2-  Que diferenzas existen co que usamos hoxe nós en galego ou castelán? Para responder podes ver os seguintes vídeos que che axudarán a responder correctamente: 

Para saber máis: 

IMPERIUM ROMANUM (Lectio Prima)

 

 Outra versión con actividades

PRIMA LECTIO LINGUAE LATINAE

 

PRIMA LECTIO LINGUAE LATINAE 

GALLAECIA NOSTRA TERRA EST.

 

Gallaecia in Eurōpā est. Lusitania in Eurōpā est. Gallaecia in nostrā paeninsulā est. Lusitania quoque in nostrā paeninsulā est.

 

Gallaecia et Lusitania provinciae romanae sunt. Lusitania et Gallaecia in nostrā paeninsulā sunt. Baetica quoque in nostrā paeninsulā est.

 

 Post legere, responde quaestiones:

 

- Quae est nostra terra?__________________________

 

- Gallaecia et Lusitania ubi sunt?_____________________________________

 

-  Num Gallaecia in Italiā est?  _______________________________________

 

- Suntne Baetica et Lusitania in nostrā paeninsulā? ________________________________

 

- Quae sunt Gallaecia et Lusitania? _______________________________________

 

CULTURA: QUAE MATER LINGUAE LATINAE EST?

IN MARE NOSTRA FORTUNA

 IN MARE NOSTRA FORTUNA

 Avete amicae et amici linguae latinae! 

Procuramos un lema deste curso que atopamos en latín no mesmo escudo do concello de Marín. Imos falar da ría e o o noso mar, imos falar da nosa historia, tamén de cando Xulio César pasou por estas terras con afán de conquista. Feitos que nos van definindo e que teñen as súas pegadas no Marín de hoxe, no día a día.

1- Intenta unha tradución ao galego do lema do curso:

2- Fíxate na palabra FORTUNA porque é substancial para poder interpretar o que nos quere transmitir. Procura varios sinónimos desta palabra e comprobarás que poden ser ben diferentes uns doutros e polo tanto disntintas as interpretacións do que queremos traducir. 

3- Fortuna é unha palabra que vén doutra palabra latina fors: (adverbio) quizás/ fors: (substabntivo feminino) sorte, azar, casualidade... O significado un tanto ambigüo da palabra leva a calificar a palabra como variable, boa ou mala fortuna, lévanos a unha incertidume.  Un tópico literario ben antigo que subliña esa ambigüidade: Fortuna mutabile  Intenta explicar ti agora este tópico coas túas palabras.

4- Observa agora estes versos medievais qu efalan da fortuna mutabile: Intenta unha tradución e a súa interpretación: 

O Fortuna

velut luna

statu variabilis,

semper crescis

aut decrescis;

5_FABULARE:

 

SALVE, AVE aut AVETE et VALE aut VALETE

 

- Ola: Salve, ave (singularis) aut avete (pluralis)

 

- Adeus: vale (singularis) aut  valete (pluralis)

 

-        Por favor: quaeso

 

-        Douche as grazas: gratias tibi ago

 

-        De nada: nihil est

 

-        Si: ita, certe

 

-        Non: non

 

-        Ben, de acordo: bene

 

-        Como estás/ estades?: Quomodo vales / valetis?

 

-        Estou ben/mal:  Ego sum bene / male

 

-        Estamos moi  ben / fatal: Nos sumus optime/ pessime

 

 

 

QUID NOMEN TIBI EST?

 

•      Como te chamas?: quid nomen tibi est?

 

•      O meu nome é…: mihi nomen est…

  *  Ti es un mozo ou unha moza?  Esne tu puer an puella?

 

•      Onde vives?: Ubi tu habitas?

 

•      Vivo en …: Ego in villā Marini habito

 

•      Onde estudas?: Ubi tu studes?

 

•      Estudo en …: Ego in Sancto Narciso studeo

 

•      O meu mestre/a é…: Meus magister/ mea magistra est …

 

•      Eu son alumno/a: Ego discipulus/ discipula sum.

 

•      Nós somos alumnos/as: Nos discipuli / discipulae sumus

 

•      Eu son un mozo/ moza:  Ego sum puer/puella

 

•      Nós somos mozos/ mozas: Nos pueri / puellae sumus

 

•      Ti es o meu amigo / a miña amiga: Tu meus amicus/  mea amica  es

 

•      Vos sodes meus amigos: Vos mei amici / meae amicae estis

 

 

TRADUCITE:

Avete, alumni et alumnae linguae latinae.

Ego Hector vester magister linguae latinae sum.

Hodie prima aula linguae latina incipit.

LEGERE ET...

 RECOMENDAMOS AS SEGUINTES LECTURAS: Os gustos e niveis de lectura son diversos e variados nos seguintes libros que vos propomos:

Achegarse ao noso mundo antigo a través da novela na inminente chegada dos romanos ao noso territorio: AS MURALLAS DE BERGIDA de Fernando Cerezales Edicións Positivas:

O mundo céltico galaico anterior aos romanos tamén aparece en KALLAIKOS de Paco Boluda.

Para viaxar á Roma imperial:  YO CLAUDIA  de Marilyn Todd

En clave de ensaio : CELTAS, CASTREXOS E ROMANOS  

Un libro sobre a vida de César novelado en triloxía: MALDITA ROMA Santiago Posteguillo

RECUPERACIÓN DE XUÑO

 Os contidos para recuperar a terceira avaliación,  podedes velos na entrada correspondente  CONTIDOS TERTIA AVALIATIO

SABERÍAS EXPLICAR ESTES TÓPICOS LITERARIOS?: CARPE DIEM/ TEMPUS FUGIT

 Como seguro xa sabes os tópicos literarios adoitan enunciarse en latín porque naceron na literatura grecolatina. Imos ver un exemplo e logo a ver se sabes explicar xenerosamente e con detalles:

1- Que é un tópico literario?

2- Cal é a orixe dos tópicos: Carpe Diem e Tempus fugiT?

3- Que significan estes tópicos:  Carpe Diem e Tempus fugiT?

4- Busca no poema de Catulo Vivamus mea Lesbia, estes dous tópicos, a ver se os atopas? 

Fíxate ben no textos:

 CAPE DIEM

Este tópico que xa aparecía na lírica grega podemos atopalo na romana en Horacio:

"Carpe diem, quam minime credula postero" (Oda I , 11)

"Aproveita o día, non confíes no mañá"

TEMPUS FUGIT

Este tópico que acabamos de ver, o do carpe diem, debémolo relacionar con outro que está intimamente ligado a el , falamos do Tempus fugit. Xa o viramos onte en Catulo no poema Vivamus mea Lesbia.  

Pero habitualmente se fala como texto referencial de Virxilio que nas Xeórxicas dixo:

 

"Sed fugit interea, fugit irreparabile tempus" ( Georg. III 284)

  "Foxe entrementres, foxe irreparable o tempo"

UNHA DE ROMANOS/AS

ODI ET AMO, Quare id faciam, fortasse requiris.

Nescio, sed fieri sentio et excrucior.

Un brevísimo pero célebre poema de Catulo, no que se trata a simultaneidade do amor e odio, desconcertante e sobre todo, ferinte para o que a sofre. O autor demostra unha extraordinaria habilidade para crear un quiasmo (unha estrutura en "cruz") no que varios termos se contrapoñen en posición a outros, no seu significado. Así, atopamos ODI (odio) AMO (amor) SENTIO (sentir) EXCRVCIOR(estar crucificado). Dúas emocións positivas e dúas negativas.

ODI (-) ET AMO(+) contrapostos a SENTIO(+) EXCRVCIOR(-). REQVIRIS (preguntaraste)  contraponse a NESCIO (non o sei), e FACIAM contraponse a FIERI, unha é a forma activa e a outra pasiva de facer. Xusto como ODI (activo, odiar) e EXCRVCIOR (pasivo, ser crucificado).  E como reforzo maxistral, o emprego deliberado de EXCRVCIOR reforza esa estrutura "en cruz". Sen dúbida, a pesar da súa aparente sinxeleza e brevidade, o autor era un auténtico mestre da lingua latina.

Quen era Catulo?

Quen era Lesbia? 

Son dúas respostas para coñecer un pouco máis o ambiente literario que se vivía en Roma á altura da época de Julio César.

Unha vez que teñas resposta a estas preguntas podes ler algún dos poemas deste poeta que reflicten a súa tormentosa relación amorosa.

UNHA DE ROMANOS/AS

Trátase de explicar quen eran estes dous personaxes a través do coñecemento e reflexión dos textos que se conservan da súa relación.  

NON ESQUEZAS ENVIAR LOGO POR CORREO (aulaclasicasn@gmail.com)  A ACTIVIDADE  

A TRADUCIÓN DA SEMANA

 CENA ROMANA

Imos realizar a seguinte tradución: CENA ROMANA

VITA MULIERIS

 Atoparás as diferenzas? 

VITA MULIERIS

CONTIDOS DA PROBA 3ª AVALIACIÓN

 Para esta proba poderás usar o declinator coas cinco declinacións. 

GRAMÁTICA

Repaso 1ª e 2ª declinacións

Terceira declinación

Cuarta declinación 

Quinta declinación. 

Os adxectivos en Latín. 

Verbos: Presente e Imperfecto, logo  Futuro e  tema de Perfecto de Indicativo. 

CULTURA

O cómputo do tempo.

A Crise da República. (Fixarse ben nas cauasa e nas características que a definen)

 Lembra 20 ou 25 cousas que saber sobre César 

  

TRADUCIÓNS FEITAS

Corpus humanum

Homines canesque

Ver aeternum

Ver et hiems

A TRADUCIÓN DA SEMANA

 Copia e traduce o seguinte texto:

CORPUS HUMANUM

COMO SE DECLINAN OS ADXECTIVOS DA TERCEIRA DECLINACIÓN?

 

Seguro que lembras que en latín había tamén adxectivos. Xa traballamos abondo cos que se declinan pola PRIMEIRA E SEGUNDA DECLINACIÓN tipo: Bonus,-a, -um ou liber,-a,-um

Agora toca aprender a usar os ADXECTIVOS DA TERCEIRA DECLINACIÓN 

Estes adxectivos presentan tres estes tipos con pequenas diferenzas entre si: 

ACTIVIDADES: Tras visualizar os tres vídeos e usando o declinator realiza os seguintes exercicios.

1- Declinar: Niger, nigra, nigrum (negro).

2- Declinar:  Omnis, omne (todo)

3- Declinar este adxectivo que presenta un só nominativo no enunciado: Amans, amantis (amante) segue as variantes dos temas en -i. 

4- Declinar este adxectivo que ten un só nominativo no enunciado que segue as variantes dos temas en consonante:  Pauper, pauperis (pobre)

A tradución da semana: HOMINES ET CANES

 

Entra nesta entrada e traduce o texto da semana: 

HOMINES ET CANES

CANTOS EN LATÍN

 

FELIX DIES NATALIS

Gratulamur tibi

in carissima die,

multae gratulationes

vita multorum annorum!

 

Hodie est dies festiva,

cantant nostrae animae

ad puelulam /ad puerulum ________(en acusativo)

ea, agamus plausorum!

Quinque lupuli sunt lupae,

quinque lupuli tras motum scopae!

Quinque sunt, quinque habebat,

magis parvulo mamulam tenebat!

 

Quinque lupuli sunt lupae,

quinque lupuli tras motum scopae!

quinque sunt, quinque amabat,

nigros et albos omnes curabat!

 Tempus est iocundum!

CAESAR matrimonio, marzo, abril e maio

 MATRIMONIUM

MARZO

APRILIS

texto VER ET HIEMS

MAIUS

QUINTA DECLINATIO

 

QUINTA DECLINATIO.
Temas ou raíces femininas en -e. Unha declinación defectiva (poucas
palabras e algunhas non presentan todas as formas de plural). Semellante á primeira declinación.

acies-ei (f): formación de batalla.
res- ei (f): asunto, cousa.
 Dies. -ei adoita ser masculino, pero pode ser tamén en feminino unha data fixada como por exemplo:

 Die constituta Caesar milites in aciem eduxit.
       CC             Sux.     OD        CC        Vbo.
No día establecido César conduciu aos soldados cara á formación de batalla.

 Como quedaría o declinator

OS TRIUMVIRATOS E XULIO CÉSAR

 

O PRIMEIRO TRIUMVIRATO ( Do 60 a.C. á morte de César)

Tres homes (trium - viri) importantes personaxes van pactar en segredo repartirse o poder en Roma. Eran Craso (o home máis rico de Roma grazas aos negocios do comercio consecuencia das conquistas e vencedor de Espartaco), Pompeio (o delfín dos optimates con gran poder no exército) e César (sobriño de Mario, o único que escapara sendo un neno da persecución de Sila e que tras unha campaña na Gallaecia era líder dos populares).

 

•       Tras casar a súa filla, Iulia, con Pompeio, César logra o mando dunhas lexións para iniciar unha empresa cunha tripla finalidade (sona en Roma, diñeiro e un exército fiel).

 

•       Nace así a denominada Guerra das Galias (foi un escrito de César, unha crónica que vai editando por entregas en Roma mentres el está fóra durante os 8 anos que durou guerra de conquista do territorio celta, aproveitando as desputas internas e os conflitos cos xermanos). Pero en Roma, primeiro morreu Craso e logo a propia filla de César. Entre os senadores romanos foron medrando os temores a un novo Mario e deciden nomear cónsul único a Pompeio no ano 52. Este ordena que César, rematada a conquista volva a Roma, licenciando aos seus exércitos. Pero César decide cruzar o Rubicón, río do Norte de Italia como xefe das súas tropas pronunciando a frase “alea, iacta est” (a sorte está botada), co que declaraba a guerra ao Senado e a Pompeio. De novo unha guerra civil na que vencería César no ano 48 a.C.

Os idus de Marzo

 

•       César aproveitou a situación inestable de Exipto para axudar a Cleopatra (coa que chega a ter un fillo, Cesarión).

No ano 44 a.C. no Idus de marzo, como xa comentamos César será asasinado no Senado, abríndose un novo período de guerra civil entre os seus partidarios Marco Antonio á cabeza e os seus asasinos Bruto e Casio, entre eles.

 

 

  O Segundo Triunvirato: Unha nova Guerra Civil

 

-          Un novo triunvirato: Aniquilados os asasinos de César, Marco Antonio, Lépido (outro dos xenerais de confianza de César) e Octavio Augusto (sobriño de César) conforman un segundo triunvirato para gobernar.

 

 

-           Pero axiña rachará o acordo e tras da morte de Lépido, Octavio e Marco Antonio,o novo amante de Cleopatra, emprenden unha Guerra Civil que rematará co triunfo do que será o primeiro emperador de Roma: Octavio, que gobernará co nome de Augusto (27 a.C.)

 

Comeza unha época de esplendor do Imperio Romano consecuencia da SOCIEDADE DOS SERVI

REVOLTAS DE ESCRAVOS E A CONXURACIÓN DE CATILINA

 

AS REVOLTAS DE ESCRAVOS E A AMBICIÓN DE PODER/ CAOS POLÍTICO

- A Rebelión de escravos de Espartaco 73 a.C.

•       Xa houbera varias revoltas no sur de Italia onde había maior concentración de escravos, pero un escravo tracio chamado Espartaco provocará o terror en Roma ao derrotar a varios exércitos. Despois dun tempo de incertidume, unha acción conxunta de Craso e de Pompeio rematará coa súa intención de abandonar Italia. Miles de escravos serán crucificados.

- A Conxuración de Catilina 63 a.C. contra Cicerón.

•       Un intento de golpe de estado por parte deste líder ambicioso dos populares chamado Catilina que estivo a punto de aniquilar ao cónsul electo Cicerón, dos optimates, que descubrirá a conspiración no propio Senado pronunciando un famoso discurso “As Catilinarias”. Non sería o último dos disturbios nunha situación caótica.

O Episodio de Mario e Sila

 

A ÉPOCA DE  MARIO E  SILA:

 O empobrecemento dos pequenos campesiños foi o detonante dos cambios na economía que estaba pasando a ser unha economía imperial  Grandes territorios conquistados numerosos escravos o que facía que o trigo e outros produtos dos que vivían os pequenos campesiños itálicos pasasen a ser máis baratos consecuencia da mao de obra barata que eran os escravos. Como se solucionou o problema? Afondando na crise da República como veremos. 

  Do exército profesional á guerra civil

•       Mario: Este xeneral de orixe humilde, do partido dos populares,  vencedor en varias guerras de conquista, foi elixido cónsul no 107 a.C, cargo que logo ocuparía en varias ocasións. Emprendeu unha reforma militar consistente na profesionalización do exército, solucionando por unha banda o problema de empobrecemento dos pequenos campesiños e abrindo, por outra, a porta a que un xeneral, baixo as promesas de pagas e prebendas ao licenciarse, procurase a fidelidade dos seus soldados e que se utilizasen os exércitos con intereses particulares ditados pola ambición de poder.

Revoltas de aliados e a guerra civil.

•     Había un descontento dos aliados itálicos ante a negativa de Roma de concederlles a cidadanía romana. Estas comunidades organizaron un estado paralelo ao romano. O estado romano acabou cedendo ás peticións dos aliados. A cifra global de cidadáns achegouse ao millón.

•       Lucio Cornelio Sila era un optimate descendente dunha familia patricia arruinada. Pero conseguira solucionar o conflito cos aliados e foi elixido cónsul polos conservadores. Mario organiza unha revolta e acaba expulsando a Sila da cidade. Pero Sila volverá vencedor ocupando militarmente Roma por vez primeira. Nestes momentos, Roma tiña problemas con Mitrídates VI, rei do Ponto, quen se apoderara da provincia de Asia e parte de Grecia. Sila foi o encargado de solucionar a guerra contra este rei, momento no que Mario volve a ocupar o poder. Á volta de Sila á cidade provoca unha guerra civil (84 a.C) cos partidarios de Mario, aos que elimina un a un, nomeándoselle logo dictator (con todos os poderes concentrados nunha persoa durante tres anos). Sila contaba cun exército leal ao que recompensara cos recursos obtidos de Oriente. Estableceu que as proposicións de lei dos tribunos da plebe debían ser aprobadas polo Senado antes de proceder á súa votación na asemblea do pobo.

Quarta declinatio

Visualiza este vídeo e logo realiza os exercicios que se propoñen máis abaixo:

1- Copia a táboa coas desinecias para declinar as palabras da 4ª declinación do latín:

2- Dos seguintes substantivos  identifica co teu declinator a que declinacion pertencen cada un. Pon especial atención en descubrir cales son da 4ª declinación:

quercus,i(f)  aqua,ae(f), ver, veris (n), carrus,us (m), rex,-gis (m) mons, montis(m)

genu,-us(n), dies-ei(m), Roma, -ae (f), ficus,i (f) templum, -i(n), fluvius, -ii (m)

manus, us (f), copia,-ae(f), ager,agri(m) Venus, -eris (f) Iuppiter, Iovis(m) hostis, is (m)

miles,-itis(m), exercitus, us (m), Romulus, -i (m), nauta,-ae(m) Cartago, -inis (f) pax, cis(f)

3- Declina a seguir as palabras da 4ª declinación da lista anterior.

4ª Analiza e traduce as seguintes oracións con palabras da cuarta declinación:

Exercitus romanos Hanibal timet.

Hanibal, -is(m) Aníbal. 

timeo,es,ere: temer

                                          Romani hostium impetum non timebant.

hostis-is(m) inimigo

impetus, us (m): ataque

                                   

                                    Senatus magnum exercitum in hostes misit. 

Senatus, us (m): Senado

mitto, -is, -ere, misi ( enviar)

                            Caesar equitatum exercitus in cornibus collocavit.

Caesar. -aris (m): César

equitatus, us (f) cabaleiría

cornu- us (n) en plural ás laterais (do exército)

coloco, as,are, avi: colocar, situar.